Po opuszczeniu Afganistanu przez wojska USA oraz NATO talibowie przeszli do ofensywy i mogą już kontrolować 85% kraju. Dążą również do zajęcia północnej granicy kraju, aby odciąć rząd Kabulu od dostaw zaopatrzenia.

W poniedziałek 21 czerwca talibom udało się zdobyć region Imam Sahib w prowincji Kunduz, graniczącej z Tadżykistanem. Siły rządowe  które przystąpiły z nimi do walki ostatecznie uciekły na terytorium Tadżykistanu. Dzień później talibowie zajęli ostatni kontrolowany przez wojska rządowe punkt graniczny Szerchan znajdujący się na granicy z Tadżykistanem – jest to najważniejszą część trasy tranzytowej z Pakistanu i Afganistanu do postsowieckiej Azji Środkowej.

Jak ocenia amerykański wywiad, talibowie notują szybkie postępy i w najbliższym czasie mogą zagrozić Kabulowi. Jedyne, co ich powstrzymuje, to groźba amerykańskich nalotów oraz niewystarczające siły własne do opanowania dużego miasta. Sytuacja jest na tyle poważna, że 16 lipca USA, Afganistan, Pakistan i Uzbekistan porozumiały się w sprawie przeprowadzenia konsultacji dotyczących  sytuacji w Afganistanie. Z kolei Federacja Rosyjska zaproponowała USA wykorzystanie rosyjskich baz w Tadżykistanie i Kirgistanie do kontrolowania sytuacji.

Manewry armii sojuszniczych

Moskwa zdaje sobie sprawę ze skali zagrożenia które może dotknąć mało stabilne reżimy Azji Środkowej (zwłaszcza te skupione w sojuszu wojskowym kierowanym przez Rosję – Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym- ODKB) w przypadku zwycięstwa talibów w Afganistanie. Stąd decyzja o przygotowaniu lokalnych struktur bezpieczeństwa oraz armii tadżyckiej, uzbeckiej na taką ewentualność. Ćwiczenia wojsk rosyjskich i uzbeckich rozpoczną się  w dniach 30 lipca-10 sierpnia i będą miały miejsce przy granicy uzbecko-afgańskiej, a dokładniej na poligonie Termez. Ze strony rosyjskiej wezmą w nich udział żołnierze jednostki sił pokojowych i brygady specjalnego przeznaczenia z Centralnego Okręgu Wojskowego. Siły te mają przećwiczyć walkę z grupami dywersyjnymi i odpieranie ataków symulowanego wroga na lekko opancerzone pojazdy. W manewrach tych łącznie weźmie udział 1,5 tys. żołnierzy obu państw.

Natomiast w dniach 05-10.08.2021 zapowiedziano wspólne manewry wojskowe w ramach Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym na poligonie Charb-Majdon w Tadżykistanie, gdzie będą ćwiczyć wojska uzbeckie, tadżyckie oraz rosyjskie. Scenariusz ćwiczeń przewiduje przygotowania do prowadzenia działań bojowych przez wspólne zgrupowanie wojsk w celu rozbicia oddziałów nielegalnych formacji zbrojnych, które najechały na terytorium państwa sojuszniczego.

Kontyngent armii rosyjskiej będzie składał się z jednostek piechoty górskiej, pododdziałów pancernych oraz  jednostki artyleryjskiej z  201. bazy wojskowej, sił specjalnych wydzielonych z Centralnego Okręgu Wojskowego. Zaangażowane będą także oddziały chemiczne i walki elektronicznej.

Osłona granicy z tadżycko-afgańskiej

Mimo dość odległego terminu manewrów rosyjskie pododdziały pancerne i zmechanizowane wyszły z 201. Bazy i wyruszyły w 200-kilometrowy marsz którego celem jest położony przy granicy z Afganistanem poligon Charb-Majdon. Rosjanie w czasie przemarszu mają ćwiczyć ochronę kolumn, pokonywanie skażonych obszarów, odpieranie grup dywersyjno-rozpoznawczych, obronę przeciwlotniczą, przygotowanie inżynieryjne pozycji dla jednostek pancernych. Rozwinięto już punkty dowodzenia, przygotowuje się umocnienia oraz maskuje sprzęt wojskowy. Działania Rosjan nastąpiły po niepowodzeniu rozmów pokojowych między talibami a przedstawicielami afgańskiego rządu w Doha. Obie strony nie mogły się porozumieć w sprawie zawarcia zawieszenia broni oraz wymiany jeńców.

Jednostki rosyjskie z 201. bazy wojskowej stacjonują w dwóch garnizonach w Duszanbe oraz Bochtar. W skład kontyngentu liczącego około 7,5 tys. żołnierzy wchodzą 3 pułki zmechanizowane (uzbrojone w nowe  BTR-82A oraz zmodernizowane BMP-2M, stare BMP-2, 100 czołgów T-72B1 ), pułk artylerii (ahs 122mm 2S1 Goździk, 152 mm 2S3 Akacja ), przeciwlotniczy (S-300 PS), dywizjony artylerii rakietowej (220 mm BM-27 Uragan), batalion medyczny, rozpoznawczy, batalion bezpilotowców (bsl Orlan-10, Eleron-3, Tachion),  kompania chemiczna i walki elektronicznej, eskadra śmigłowców (transportowe Mi-8MTW-5).

 

Tomasz Szulc

Dr Tomasz Szulc

Dyrektor Działu Analiz ECPP. Absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, studiów wschodnich na Uniwersytecie Warszawskim oraz studiów menadżerskich Executive Master of Business Administration, wieloletni pracownik naukowy Instytutu Studiów Politycznych PAN, asystent w Zakładzie Porównawczych Studiów Postsowieckich oraz w Zakładzie Bezpieczeństwa Międzynarodowego i Studiów Strategicznych ISP PAN, gdzie zajmował się badaniami nad rolą sektora naftowo-gazowego  w polityce wewnętrznej i międzynarodowej Federacji Rosyjskiej. Autor blisko trzydziestu analiz, publikacji naukowych i popularno-naukowych obejmujących swoim zakresem m.in. przemiany rosyjskiego sektora naftowo-gazowego, ekspansję rosyjskich koncernów energetycznych w UE i przestrzeni postsowieckiej oraz politykę klimatyczną UE. Redaktor opracowań analitycznych „Wpływ  kosztów  wykupu  pozwoleń  na  emisję  CO 2  na  cenę  energii  elektrycznej w Polsce. Konsekwencje dla gospodarki i społeczeństwa” oraz  „Unia  Europejska  i  Chińska  Republika  Ludowa.  Polityka  klimatyczno-energetyczna”.